Doctor At Home: สิ่งแปลกปลอมเข้าตา (Foreign bodies in the eye)สิ่งแปลกปลอมเข้าตา เป็นสิ่งที่พบได้บ่อย ส่วนใหญ่ไม่มีความรุนแรงและเอาออกได้ไม่ยาก แต่ส่วนน้อยอาจมีความรุนแรงและอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงได้
สาเหตุ
เกิดจากสิ่งแปลกปลอม เช่น ฝุ่น ผงดิน ทราย เศษเหล็ก สะเก็ดหิน ปูนซีเมนต์ เศษไม้เล็ก ๆ แมลง เป็นต้น เข้าไปในตา
อาการ
มีอาการเคืองตา ปวดตา น้ำตาไหล ตาแดง และอาจติดเชื้ออักเสบเป็นหนองได้
ภาวะแทรกซ้อน
หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง อาจทำให้กลายเป็นแผลกระจกตา หรือเชื้อโรคอาจลุกลามเข้าไปในลูกตา ทำให้ลูกตาอักเสบทั่วไป (panophthalmitis) ตาเสียได้
การวินิจฉัย
แพทย์จะวินิจฉัยจากอาการ ประวัติการเจ็บป่วย และการตรวจร่างกายเป็นหลัก โดยจะพบอาการตาแดง น้ำตาไหล ตรวจพบสิ่งแปลกปลอมที่ติดอยู่ที่เยื่อตาขาว กระจกตา (ตาดำ) หรือเปลือกตาด้านใน
บางรายแพทย์อาจทำการตรวจด้วยการใช้แว่นขยายส่องดูให้เห็นชัดเจน หรือใช้ยาหยอดตาที่เข้าสารเรืองแสง (fluorescein dye) ช่วยตรวจหาสิ่งแปลกปลอมและรอยแผลที่เกิดขึ้นที่เยื่อตาขาวหรือกระจกตา
การรักษาโดยแพทย์
แพทย์จะให้การดูแลรักษา ดังนี้
1. ถ้ามีเศษผงเล็ก ๆ ไม่ฝังอยู่ในเนื้อตา อย่าขยี้ตา ให้ลืมตาในน้ำสะอาด หรือล้างตาด้วยน้ำสุก (ที่เย็นแล้ว) หรือน้ำยาล้างตา (บอริก 3%)
ถ้าผงติดอยู่ในเปลือกตาบน ให้ปลิ้นเปลือกตาแล้วใช้สำลี ผ้าก็อซ หรือผ้าเช็ดหน้าบิดปลายให้แหลมเขี่ยผงออก
ถ้าตาแดงอักเสบให้ป้ายหรือหยอดยาที่เข้ายาปฏิชีวนะ
2. ถ้ามีเศษผงฝังในกระจกตาหรือเยื่อตาขาว แพทย์จะใช้เครื่องมือเขี่ยเอาผงออก แล้วป้ายยาปฏิชีวนะและปิดตาไว้ อาการเคืองตา ตาอักเสบ มักจะดีขึ้นภายใน 2-3 วัน
การดูแลตนเอง
1. ถ้ามั่นใจว่าเกิดจากเศษผง (ละอองฝุ่น ดิน) เข้าตา ควรดูแลตนเอง ดังนี้
ห้ามขยี้ตา ถ้าใส่เลนส์สัมผัส ควรถอดออก
รีบลืมตาในน้ำสะอาด และกลอกตาไปมา หรือเทน้ำสะอาดให้ไหลผ่านตาที่ถ่างหนังตาไว้
ถ้าไม่ได้ผล หากมองเห็นเศษผงให้คนช่วย โดยใช้ผ้าเช็ดหน้าที่สะอาดบิดปลายให้แหลมเขี่ยผงออก
ควรปรึกษาแพทย์ ถ้ามีลักษณะข้อใดข้อหนึ่ง ดังนี้
สงสัยเป็นเศษเหล็ก (จากการเจียเหล็ก) เศษหิน (จากการเจียหิน) หรือเศษผงขนาดใหญ่เข้าตา
สงสัยสิ่งแปลกปลอมฝังในกระจกตา (ตาดำ) หรือเยื่อตาขาว
หลังการดูแลตนเองแล้วรู้สึกว่าเศษยังไม่ออก หรือมีอาการปวดตา เคืองตา ตาแดง น้ำตาไหล มีขี้ตา หรือตาพร่ามัว
มีความวิตกกังวล หรือไม่มั่นใจที่จะดูแลตัวเอง
2. ในกรณีที่ไปพบแพทย์ หากภายหลังรับการรักษาจากแพทย์ได้ 1-2 วัน แล้วอาการปวดตา เคืองตา ตาแดง น้ำตาไหล ไม่ทุเลา ควรกลับไปพบแพทย์เพื่อตรวจให้แน่ใจว่ามีความผิดปกติอะไรหรือไม่
การป้องกัน
หลีกเลี่ยงอยู่ในที่ที่มีลมหรือฝุ่นมาก ถ้าเลี่ยงไม่ได้ควรใส่แว่นตาป้องกัน
ใส่อุปกรณ์ป้องกันดวงตา เวลาทำงานเจียเหล็ก หรือเจียหิน
